VỤ KIỆN TRANH CHẤP DI SẢN CỦA CHÁU GÁI ĐỘC THÂN: BÀI HỌC PHÁP LÝ TỪ TRUNG QUỐC
Gần đây, dư luận Trung Quốc và quốc tế xôn xao về một vụ kiện tranh chấp di sản thừa kế đầy éo le, liên quan đến tài sản của một người phụ nữ độc thân, không con cái và không còn cha mẹ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý bởi tính chất phức tạp của mối quan hệ gia đình mà còn là một bài học pháp lý sâu sắc về tầm quan trọng của việc lập di chúc và quy định về thừa kế theo pháp luật.
Liên hệ tư vấn Luật: 0901.68.38.48
Bối cảnh vụ án: Người độc thân không còn người thân trực hệ – họ hàng kiện tranh chấp di sản
Nhân vật trung tâm của vụ án là cô Triệu Tấn, qua đời ở tuổi 41 do bệnh tật sau nhiều năm chống chọi với suy thận mạn tính và các biến chứng. Cuộc sống của cô Triệu Tấn gặp nhiều khó khăn: đã ly hôn, không có con, và là con một nên sau khi cha mẹ lần lượt qua đời vào năm 2019, cô Triệu Tấn không còn người thân trực hệ (thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định của nhiều quốc gia) về mặt pháp lý.
Mặc dù có năm cô, chú bên nội và bốn cậu, dì bên ngoại, nhưng phần lớn thời gian cô Triệu Tấn vẫn phải tự xoay sở với cuộc sống và bệnh tật. Chín người thân này thỉnh thoảng có liên lạc, giúp đỡ cô ở mức độ nhất định như đi cùng đến bệnh viện, mang đồ ăn hay mời cơm dịp lễ Tết.
Khi cô Triệu Tấn qua đời mà không để lại di chúc, cô để lại một khối tài sản đáng kể gồm căn nhà, tiền gửi ngân hàng và hai hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Điều đáng nói là, theo quy định của Bộ luật Dân sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ/chồng, con, cha mẹ; hàng thừa kế thứ hai bao gồm anh chị em ruột, ông bà nội, ông bà ngoại; pháp luật không thiết lập hàng thừa kế thứ ba. Như vậy, chín người cô, chú, cậu, dì của cô Triệu Tấn đều không thuộc các hàng thừa kế hợp pháp này.
Cuộc chiến pháp lý giữa chín người thân
Trước khối tài sản không có người thừa kế hợp pháp và cũng không có di chúc, chín người thân hai bên nội ngoại đều bày tỏ nguyện vọng được chia di sản. Tuy nhiên, ngay lập tức, mâu thuẫn đã nảy sinh về phương thức phân chia. Phía nhà nội (họ Triệu) muốn chia đều theo số người (mỗi người 1/9), trong khi phía nhà ngoại (họ Mễ) lại muốn chia đôi theo hai bên nội – ngoại trước, rồi sau đó mới chia đều cho các thành viên trong nhà (dẫn đến mỗi người họ Triệu nhận 1/10 và mỗi người họ Mễ nhận 1/8). Không đạt được thỏa thuận, phía nhà họ Triệu đã kiện nhà họ Mễ ra tòa, mở đầu vụ tranh chấp kéo dài.
Phán quyết dựa trên sự “chăm sóc”
Vụ án được đưa ra TAND quận Xương Bình (Bắc Kinh). Dưới góc độ pháp lý, Thẩm phán Đỗ Xuân Long nhận định rằng, theo quy định của Bộ luật Dân sự Trung Quốc, di sản không có người thừa kế và không có di chúc sẽ do nhà nước quản lý và sử dụng vào mục đích phúc lợi công cộng. Tuy nhiên, pháp luật cũng có quy định ngoại lệ: nếu có người đảm nhận việc chăm sóc người chết khi họ còn sống thì có thể được phân chia một phần tài sản hợp lý.
Tại phiên tòa xét xử, cả chín người thân đều cố gắng chứng minh mức độ quan tâm, chăm sóc của mình dành cho cô Triệu Tấn. Tuy nhiên, những bằng chứng đưa ra chủ yếu là việc thăm hỏi, mang đồ ăn, hoặc giúp đỡ nhỏ giọt. Ủy ban khu phố cũng xác nhận cô Triệu Tấn phần lớn tự chăm sóc bản thân và chỉ cần sự giúp đỡ khi tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng.
Thẩm phán nhận định, không ai trong số chín người thân có đủ tư cách được coi là người đảm nhận công việc chăm sóc một cách rõ ràng và thường xuyên đến mức có quyền thừa kế toàn bộ hoặc phần lớn di sản. Sau phiên xét xử thứ hai, Tòa án đã đưa ra phán quyết:
- Căn nhà của cô Triệu Tấn sẽ do nhà nước quản lý.
- Tiền gửi ngân hàng và tiền từ hai hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ được chia cho chín người thân dựa trên mức độ giúp đỡ có bằng chứng cụ thể. Người chú năm lái taxi là người duy nhất cung cấp được các bằng chứng rõ nét hơn (vé máy bay, lịch sử chuyển tiền, chữ ký trong đơn đồng ý phẫu thuật khẩn cấp) nên được hưởng 20% số di sản này. Tám người thân còn lại, mỗi người được hưởng 10%.
Dù không hoàn toàn đồng ý với việc căn nhà thuộc về nhà nước, nhưng không ai trong số các bên liên quan kháng cáo, nên phán quyết đã có hiệu lực.
Kết quả và bài học pháp lý
Trên thực tế, số tiền mà chín người họ hàng nhận được không nhiều như kỳ vọng ban đầu. Sau khi trừ đi chi phí tang lễ, chi phí luật sư và tố tụng, số tiền thực nhận chỉ còn lại vài chục nghìn nhân dân tệ cho mỗi người.
Vụ án của cô Triệu Tấn là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người lựa chọn cuộc sống độc thân hoặc không có con cái. Nó cho thấy:
- Tầm quan trọng tối thượng của Di chúc: Cách hiệu quả nhất để đảm bảo tài sản của bạn được phân phối theo đúng ý nguyện sau khi qua đời, đặc biệt khi bạn không có người thừa kế hợp pháp thuộc các hàng ưu tiên, là lập di chúc hợp pháp. Di chúc giúp bạn chỉ định rõ ai sẽ là người thừa kế, tránh được các tranh chấp không đáng có giữa những người thân không thuộc diện thừa kế theo pháp luật.
- Quy định thừa kế theo pháp luật: Vụ án minh họa rõ ràng nguyên tắc phân chia di sản khi không có di chúc và không có người thừa kế theo luật định – tài sản sẽ thuộc về nhà nước để phục vụ mục đích công cộng.
- Việc chứng minh công sức “chăm sóc” là khó khăn: Mặc dù pháp luật có thể xem xét việc phân chia một phần di sản cho người có công chăm sóc, nhưng việc chứng minh mức độ chăm sóc đủ để được hưởng di sản là điều không hề đơn giản và thường chỉ áp dụng cho một phần tài sản hợp lý chứ không phải toàn bộ.
Vụ việc tại Trung Quốc là một ví dụ thực tế cho thấy sự phức tạp và những hệ lụy pháp lý có thể xảy ra khi một người qua đời mà không có sự chuẩn bị về tài sản. Tại Việt Nam, dù quy định pháp luật có những điểm khác biệt, nhưng nguyên tắc chung về các hàng thừa kế và tầm quan trọng của di chúc vẫn là cốt lõi.
Để tránh những rủi ro pháp lý và đảm bảo tài sản của mình được chuyển giao theo đúng mong muốn, đặc biệt nếu bạn đang trong hoàn cảnh tương tự như cô Triệu Tấn (độc thân, không con cái), việc tìm hiểu và thực hiện các thủ tục pháp lý cần thiết, trong đó có việc lập di chúc, là vô cùng quan trọng.
Nếu bạn đang băn khoăn về vấn đề thừa kế, di chúc hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến tài sản cá nhân, hãy liên hệ với các chuyên gia pháp lý uy tín để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Nguồn tham khảo: Nội dung được tổng hợp dựa trên bài viết “9 người họ hàng kiện tranh tài sản của cháu gái độc thân” đăng tải trên VnExpress.
CÔNG TY LUẬT TNHH MASTER LAW
Thông tin liên hệ:
- Địa chỉ mới: Lô N1.1-12&13 Lê Thánh Tôn nối dài, phường Nghĩa Chánh, TP.Quảng Ngãi
- Điện thoại: 0901.68.38.48 (Luật sư Châu)
- Email: masterlaw.ceo@gmail.com
- Website: luatsuquangngai.vn